Działalność Izby Gospodarczej „Krąg Turystyki Zdrowotnej”

Działalność Izby Gospodarczej „Krąg Turystyki Zdrowotnej” jako wsparcie innowacyjnego rozwoju turystyki w regionie świętokrzyskim.

Izby gospodarcze z uwagi na złożoność procesu założenia a przede wszystkim wymogi (min. 50 podmiotów gospodarczych) nie są popularną formą zrzeszania się przedsiębiorców. W Polsce w Rejestrze KRS jest zarejestrowanych 240 podmiotów jako izby gospodarcze, natomiast w województwie świętokrzyskim 7 organizacji, przy czym dedykowana branży turystyki zdrowotnej jest Izba Gospodarcza KRĄG TURYSTYKI ZDROWOTNEJ.

Klastry jako organizacje wspierające działalność branżową

Klastry zwane też gronami stanowią szczególny rodzaj sieci współpracy podmiotów skupionych geograficznie wokół pokrewnych branż, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, w tym także konkurentów działających na tym samym rynku. Celem działalności jest wzajemne wspieranie i budowanie przewagi konkurencyjnej. Klastry skupiają nie tylko przedsiębiorców ale także uczelnie, NGO, ośrodki badawczo-rozwojowe. Koncentracja działalności na danym terenie i wspólne działania powoduje, że członkowie klastra zyskują na ekonomice skali dokonując wspólnych zakupów, działań promocyjnych lub prac B+R. Współpraca w ramach łańcucha dostaw oraz łańcucha wartości dodanej daje efekt synergii korzystnie wpływając na członków powiązania.

Powstanie

Zawiązanie IG KTZ było inicjatywą stanowiącą kontynuację zapisów dokumentu „Strategia budowy Kręgu Turystyka Zdrowotna” będącego elementem realizacji projektu „Kręgi Innowacji – Rozwój zintegrowanych narzędzi wspierania innowacyjności województwa w obszarach o dużym potencjale wzrostu”. Projekt miał na celu m.in. zidentyfikowanie potencjałów branż, które w przyszłości miały otrzymać status „inteligentnej specjalizacji” regionu świętokrzyskiego. Koordynatorem projektu był Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego, natomiast Partnerami były podmioty uznane za liderów kluczowych dla regionu branż. Zadaniem członków projektu było tworzenie tzw. kręgów innowacji jako elementu Regionalnego Systemu Innowacji. W przypadku branży turystyka zdrowotna zadanie budowy kręgu innowacji zostało powierzone Wyższej Szkole Ekonomi, Prawa i Nauk Medycznych im. Edwarda Lipińskiego w Kielcach.
Realizację operacyjnych zadań w projekcie powierzono głowie brokerom innowacji. Jednym z głównych zadań była identyfikacja potencjału branży w poszczególnych powiatach regionu i organizacja bezpośrednich spotkań tzw. fora innowacji. Poprzez współpracę przedsiębiorców z brokerami innowacji zainicjowano szereg wspólnych działań o charakterze badawczym i promocyjno-informacyjnym. Przedsiębiorcy mogli skorzystać z m.in. usług eksperckich takich jak audyty technologiczne, strategie wdrażania innowacji oraz coaching.
Jednym z brokerów innowacji w kręgu turystyka zdrowotna była m.in. autorka niniejszego artykułu. Która już po zakończeniu realizacji projektu na bazie zawiązanych kontaktów oraz własnych zainteresowań wraz grupa zainteresowanych przedsiębiorców zainicjowała spotkania przedsiębiorców, które zaowocował zawiązaniem Izby.
Należy podkreślić, że stworzenie organizacji stanowi całkowicie oddolną inicjatywę i jest efektem współpracy środowiska przedsiębiorców z brokerem innowacji.
Wraz z rozwojem zakresu prowadzonych działań do IG KTZ przystępowali kolejni przedsiębiorcy także spoza regionu świętokrzyskiego w tym eksperci branżowi. Obecnie organizacja skupia 70 podmiotów i stanowi ponadregionalne powiązanie kooperacyjne.

Działalność

Celem działalności Izby jest integracja środowiska przedsiębiorców z branży sanatoryjno-uzdrowiskowej, hoteli SPA&Wellness, gabinetów odnowy biologicznej, fizjoterapii, usług rekreacyjnych, biur podróży itp. oraz działania mające na celu głównie rozwój branży. Przed założeniem Izby przedsiębiorcy się nie znali, lub tylko słyszeli o sobie na wzajem, co ograniczało ich chęć wzajemnego poznania czy współpracy. Współpraca klastrowa jaką realizuje Izba sprzyja wymianie doświadczeń, wzajemnej współpracy i działań rozwojowych.
Cel ten realizowany jest poprzez inicjowanie wspólnych przedsięwzięć w zakresie m.in. prac badawczo-rozwojowych a także działalności edukacyjnej w zakresie realizacji usług zdrowotnych oraz zarządczych. A także poprzez działalność brokera innowacji, który gromadząc informacje o potrzebach i potencjale kojarzy Partnerów zarówno biznesowych jak i ekspertów,  tak naukowców jak i praktyków, a także samorządowych.
IGKTZ od samego początku swojej działalności aktywnie uczestniczy w szeregu inicjatyw i działań na rzecz rozwoju turystyki zdrowotnej i popularyzacji regionu. Przedstawiciele Izby wraz z Wyższą Szkołą Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. Edwarda Lipińskiego w Kielcach brali aktywny udział w konsultacjach społecznych: „Strategii Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów – jak pobudzić potencjał województwa świętokrzyskiego 2014-2020+”. Wśród zgłoszonych poprawek była między innymi propozycja zmiany nazwy branży jako inteligentnej specjalizacji, która ostatecznie brzmi: „turystyka zdrowotna i prozdrowotna”1. Celem propozycji było umożliwienie jak najszerszemu gronu przedsiębiorców dostępu do potencjalnych środków na rozwój branży.
Skupienie w IG KTZ dużej liczby podmiotów lecznictwa uzdrowiskowego, sanatoriów, szpitali, prywatnych gabinetów lekarskich oraz rehabilitacji, pozwoliło uzyskać akredytację Polskiego Instytutu Ekspertów SPA&Wellness. Współpraca z ekspertami pozwoliła na stworzenie programów podnoszenia kompetencji zawodowych dla pracowników branży turystyki zdrowotnej. Programy te stanowiły ramy zajęć w ramach projektów m.in. „Po zdrowie w świętokrzyskie” i „Rozwój usług zdrowotnych w województwie świętokrzyskim”. Zajęcia te obejmowały zagadnienia z zakresu kosmetologii, SPA&Wellness, odnowy biologicznej oraz masaży a także z zakresu promocji usług turystycznych w mediach cyfrowych. Uczestnicy kursów otrzymali certyfikaty wystawione przez IG KTZ potwierdzające pozytywne zdanie egzaminu.
Jednym z ważniejszych działań jest wsparcie działalności badawczo-rozwojowej (B+R) oraz wdrażanie wypracowanych rozwiązań, których celem jest rozwój i popularyzacja potencjału turystyki zdrowotnej w kraju i zagranicą poprzez wzrost innowacyjności usług. W tym celu został powołany Instytut Badań Inteligentnych Specjalizacji. Inicjatywa skupiająca ekspertów z zakresu zagadnień dotyczących lecznictwa uzdrowiskowego, ekonomiki turystyki czy organizacji usług i zarządzania SPA&Wellness. Celem instytutu jest monitorowanie i wspieranie rozwoju turystyki zdrowotnej jako inteligentnej specjalizacji. Współpraca przedsiębiorców z środowiskiem naukowym i brokerem innowacji zaowocowała pięcioma zgłoszeniami patentowymi, które zostały wdrożone w praktyce biznesowej lub są obecnie przedmiotem wniosków o dofinansowanie na wdrożenie innowacji. Szczegółowy opis wypracowanych innowacji i zgłoszeń patentowych jest przedmiotem innych artykułów autorki(2). Na marginesie należy dodać, że prowadzone są kolejne badania i planowane są kolejne zgłoszenia patentowe.
Aktywna współpraca ze środowiskiem naukowym to także współorganizacja konferencji naukowych. Z Uniwersytetem Medycznym im. Piastów Śląskich we Wrocławiu oraz sponsorem, Uzdrowiskiem Busko-Zdrój S.A. w dniach 24-25 września 2015 w Busku-Zdroju odbyła się VII Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu „Kultura Uzdrowiskowa w Europie”, tytuł konferencji „Tradycje i perspektywy rozwoju kultury uzdrowiskowej w Województwie Świętokrzyskim w kontekście europejskim”. Spotkanie środowiska naukowego i praktyków było okazją m.in. do dyskusji na temat perspektyw powołania trzeciego uzdrowiska w województwie świętokrzyskim w Kazimierzy Wielkiej, której zasoby geotermalnych wód siarczkowych są największe w Europie (i prawdopodobnie na świecie) szacowane są na 10 tys. razy większe niż zasoby Buska-Zdroju (Nowak, 2015). IG KTZ występowała w roli interesariusza nadania Kazimierzy Wielkiej statusu Gminy Uzdrowiskowej.
Jest także członkiem konsorcjum „Turystyka zdrowotna i prozdrowotna” zajmującego się rozwojem inteligentnej specjalizacji województwa świętokrzyskiego. Ponadto IG KTZ skupia także uczelnie oraz 2 koordynatorów innych klastrów Klastra Uzdrowiska Świętokrzyskie i Klastra Nauka Medycyna i Nowoczesne Technologie. Izba współpracuje także z innymi klastrami nie tylko skupując dwóch koordynatorów innych klastrów ale także tworząc sieć współpracy eksperckiej m.in. z Instytutem Badań i Rozwoju Turystyki Medycznej, Polską Organizacją Turystyczną itp.
Wspierając młodych przedsiębiorców IG KTZ jest partnerem bez kosztowym Kieleckiego Parku Technologicznego w projekcie dla pomysłów typu start up „Platformy Startowe TechnoparkBiznesHub” w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia. Gdzie zgłaszane są pomysły na innowacyjne przedsięwzięcia także w zakresie turystyki zdrowotnej i prozdrowotnej.
Należy dodać, że działalność IG KTZ jest realizowana jako praca społeczna członków i sympatyków stanowiąca pasję zaangażowanych osób.

Podsumowanie i plany rozwoju

Turystyka jest interdyscyplinarną dziedziną nauki jednak w gospodarce coraz częściej postrzegana jako osobna dziedzina, przemysł o rosnącym znaczeniu społeczno-gospodarczym. Przemiany społeczno-kulturowe dotyczące rosnącej świadomości w zakresie zdrowia, z także zmiany w zakresie sposobu spędzania wolnego czasu oraz moda na zdrowy styl życia sprzyjają dalszemu rozwojowi branży turystyki zdrowotnej i prozdrowotnej w regionie świętokrzyskim.
Swój udział w tym procesie ma także IG KTZ będąca klastrem branży turystyki zdrowotnej i prozdrowotnej. A także jako IOB która poprzez prowadzone prace B+R oraz komercjalizację wyników przez wdrożenie w praktyce rynkowej ma szansę stać się uznanym w branży ośrodkiem innowacji.